Een erfenis, of nalatenschap is het geheel aan bezittingen en schulden dat in geld is uit te drukken dat een overledene achterlaat. Een erfenis wordt nagelaten aan erfgenamen. Vaak zijn eerstegraadsfamilieleden, of echtgenoten en echtgenotes de erfgenamen. Het is niet verplicht om een erfenis te accepteren. De erfenis heeft alleen betrekking op bezittingen en schulden van de overledene. Is de overledene in gemeenschap van goederen getrouwd, dan is de helft van de erfenis van de overledene. In een testament staat aangegeven hoe de erfenis verdeeld moet worden. Het staat de erfgenamen echter vrij om een erfenis niet te accepteren, of beneficiair te aanvaarden.

Wat zijn bezittingen en schulden in een erfenis?

Bezittingen in een erfenis

Bezittingen zijn alle zaken die in geld uit te drukken zijn, zoals het geldbedrag op een bankrekening, spaarrekening, beleggingsrekening, aandelen, obligaties en dividenden.

Ook een huis, auto, motor, boot, sieraden, horloges, kleding, meubels, grond, een eigen bedrijf, octrooi en patent zijn uit te drukken in geldwaarde. Hoeveel deze goederen waard zijn moet worden ingeschat door een gecertificeerd taxateur. Een taxateur kan objectief vaststellen wat de waarde van mogelijk waardevolle spullen zijn. Waar de erfgenamen nog een emotionele band kunnen hebben met bepaalde zaken in een erfenis, kan de taxateur objectief vast stellen wat de waarde is.

Schulden in een erfenis

Schulden moet ook in een geldbedrag uit te drukken. Een hypotheekschuld, persoonlijke lening en rood staan op een bankrekening zijn schulden.

Erfgenamen hebben recht op een deel van de erfenis

De erfenis wordt verdeeld onder de erfgenamen. Als er geen testament is opgemaakt, dan geeft de wet een dwingend aan hoe de erfenis verdeeld moet worden. Wanneer er geen testament is opgemaakt dan krijgen in principe de partner, kinderen, ouders, broers en zussen de erfenis. Mocht een erfgenaam overleden zijn, dan krijgen de eerstegraads familieleden van deze erfgenaam de erfenis.

Wil een persoon zijn nalatenschap op een andere wijze verdelen, dan moet deze persoon voor het overlijden een testament opmaken waarin staat hoe de erfenis verdeeld moet worden. Een testament wordt opgemaakt bij de notaris. In een testament staat niet alleen aangegeven hoe de erfenis verdeeld moet worden, maar ook hoe de voogdij geregeld moet worden en hoe de erfenis afgewikkeld moet worden en wie daar verantwoordelijk voor is.

Men is in Nederland niet verplicht om de erfenis te accepteren

In Nederland hoeft men niet de erfenis accepteren. Er zijn drie verschillende manieren waarop de erfgenamen om kunnen gaan met een erfenis.

Zuiver aanvaarden van een erfenis

Erfgenamen kunnen de erfenis zuiver aanvaarden. Dit betekent dat de erfgenamen de erfenis volledig aanvaarden; zowel de schulden als bezittingen worden volledig aanvaard. Als er twijfels zijn of de tegoeden (bezittingen) groter zijn dan de schulden, dan is deze wijze van omgaan met de erfenis niet handig. Wanneer de erfenis namelijk volledig wordt aanvaard, dan moeten schulden van eigen geld betaald worden als de tegoeden in de erfenis niet toereikend zijn.

Erfenis als faillissement afwikkelen

Het is dan handiger om de erfenis als een faillissement af te wikkelen. Ook wel beneficiair aanvaarden genoemd. De mogelijk schulden worden dan betaald uit de tegoeden. Mocht uiteindelijk de schuld groter zijn, dan de tegoeden, dan zijn de erfgenamen niet aansprakelijk voor deze schuld.

Ook kunnen erfgenamen volledig afzien van een erfenis.

Steeds vaker schulden in een erfenis

Door de huizencrisis en vervolgens kredietcrisis in 2008 zijn de schulden in een erfenis toegenomen. Het kan zelfs zo zijn dat de schulden groter zijn, dan de tegoeden in een erfenis.

Het is dus aan te raden goed na te gaan wat de waarde is van een erfenis alvorens deze te aanvaarden.